Eerlijk? Ik had me eigenlijk liever ingeschreven bij het “powerteam motivatie”. Wie me een beetje kent, weet dat ik al jaren een lichte obsessie heb met de zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan. Motivatie, autonomie, verbondenheid, je kent het wel. Dus ja, ik was echt gemotiveerd (pun intended) om daarmee aan de slag te gaan. Maar helaas, dat team was al gestart toen ik me inschreef. Dus koos ik voor het andere: team informeel leren.
En ja, ik geef toe, in het begin was mijn enthousiasme niet enorm. Als ik ergens voor ga, dan wil ik er ook helemaal in kunnen duiken. Dus het idee dat ik “geweigerde toegang” had tot mijn eerste keuze, voelde even… demotiverend. Maar goed, ik zal stoppen met flauwe mopjes, want: het team – aka de b(l)ijstuivers – bleek fantastisch. En het onderwerp? Veel relevanter dan ik dacht. Ik ben inmiddels fan van team informeel.
De meeste mensen hebben er wel een intuïtief idee van. Formeel leren is school, opleidingen, certificaten. Dus alles wat daarbuiten valt, noemen we informeel. Maar daar stopt het gesprek vaak. De echte vraag is: wanneer leren we informeel? En zijn we ons daar bewust van?
Eén van de interessantste gesprekken in ons team ging net over dat bewustzijn. Want vaak leren we veel meer dan we denken. Slechts 20% van de Vlamingen volgde het afgelopen jaar een formele opleiding, maar dat betekent natuurlijk niet dat de andere 80% niets geleerd heeft. Integendeel. Veel mensen leren vooral on-the-job. Dat is ook wat ik de afgelopen 10 jaar telkens weer hoor van starters: “ik heb hier op een paar maanden meer geleerd dan in mijn hele opleiding”. Herkenbaar, toch?
Toch zetten we informeel leren zelden bewust in. En dat is een gemiste kans.
Het grootste probleem met informeel leren? Het is onzichtbaar. Je krijgt er geen diploma voor, geen badge, en meestal geen officiële erkenning. Terwijl we wél weten dat leren pas echt blijft hangen wanneer het herhaald wordt over tijd. Spaced repetition, iemand? Formele trainingen bieden een momentopname van kennis, maar zonder toepassing of opvolging verdwijnt die kennis snel.
Mijn eigen carrière is daar het ultieme voorbeeld van. Al meer dan 12 jaar begeleid ik mensen als trainer en coach in de IT-sector. En daarvoor coachte ik jongeren in de sportwereld, vanaf mijn veertiende. Ik heb boeken verslonden, podcasts geluisterd, fouten gemaakt, en daaruit geleerd. Maar een coaching-certificaat? Nope. Pas toen ik aan mijn formele opleiding psychologie begon, werd mijn ervaring voor anderen “echt”.
Begrijp me niet verkeerd: formeel leren is enorm waardevol. Het helpt je buikgevoel theoretisch onderbouwen. Maar het heeft mijn visie niet fundamenteel veranderd. Wat het wél doet, is je leerproces zichtbaar maken. En net dat is wat informeel leren mist.
In een wereld vol AI, disruptie en verandering is levenslang leren geen luxe meer, maar een noodzaak. En toch wringt het. Informeel leren blijkt effectiever en efficiënter, maar het is niet zichtbaar. Formeel leren is zichtbaar, maar minder geïntegreerd in de praktijk. Wat nu?
We moeten dus manieren vinden om informeel leren zichtbaarder te maken. Zeker in een context waar nieuwsgierigheid en een growth mindset cruciaal zijn. Want laten we eerlijk zijn: we verwachten dat mensen blijven leren, maar waar leren ze hoe ze moeten leren? En wie erkent de moeite die ze daarin steken?
Microcredentials zijn volgens mij een stap in de juiste richting. Ze maken formeel leren toegankelijker en behapbaarder. Maar zolang we informeel leren niet erkennen, bijvoorbeeld in functioneringsgesprekken of groeitrajecten, blijft een groot deel van het leerpotentieel onderbenut.
Informeel leren heeft een enorme impact op leercultuur, samenwerking en mentorship. Maar zolang het onzichtbaar blijft, is het moeilijk om er écht op in te zetten. Werkgevers willen bewijs, medewerkers willen waardering. De oplossing? Een cultuur van waardering en coaching waarin groei benoemd wordt, zelfs als het proces nog niet perfect is.
Leren stopt niet bij een opleiding. Het zit in de dagelijkse interacties, de fouten, de nieuwsgierigheid. Dus laten we die momenten erkennen én vieren. Want uiteindelijk maakt dat ons allemaal een beetje meer… kenniszoeker.